Samenwerken bij de inzet van een predikant kan op verschillende manieren. Eén van die manieren is middels een SIP-overeenkomst. Daarmee ‘leent’ een gemeente haar predikant tijdelijk uit aan een andere gemeente, in voltijd of deeltijd. Op deze pagina vindt u daarover alle informatie.
Kerkrechtelijke achtergrond
Een predikant is geen werknemer maar vervult een ambt naar kerkelijk recht. Op zijn of haar rechtspositie is de kerkorde of AKS van toepassing. Onderstaande artikelen dienen als kapstok voor onderlinge samenwerking en inzet van predikanten:
Artikel B15.1 Kerkorde (GKV)
“Een predikant is altijd verbonden aan een plaatselijke kerk of aan twee of meer kerken die daarvoor een samenwerking zijn aangegaan.”
Artikel 8 Akkoord Kerkelijk Samenleven (NGK)
“Niemand vervult het ambt van predikant zonder verbonden te zijn aan een bepaalde gemeente, noch verricht hij in een andere gemeente enig ambtelijk werk zonder daartoe een verzoek te hebben ontvangen van of namens de kerkenraad van die gemeente.”
GKV: Nadere bepalingen
Nadere bepalingen onder de kerkorde zijn gevat in de zogenaamde Generale Regeling predikantszaken (GRP). Over de samenwerking tussen kerken en predikanten is het volgende opgenomen:
Artikel D4 Samenwerking tussen kerken en predikanten
D4.1 Gezamenlijke predikant: twee of meer kerken die samen tot het beroepen van één predikant willen overgaan, sluiten daarvoor een akkoord van samenwerking. Dit behoeft de goedkeuring van de classis (art. B15.1 KO).
Klik hier om meer te lezen over het beroepen van een gezamenlijke predikant.
D4.2 Wederzijdse dienstverlening: over de wederzijdse samenwerking in de ambtsdienst van twee of meer predikanten die zijn verbonden aan verschillende kerken, kunnen in onderling overleg tussen de kerkenraden en predikanten afspraken worden gemaakt
D4.3 Detachering: een predikant kan op tijdelijke basis zijn ambtsdienst verrichten in een andere kerk dan waaraan hij als predikant is verbonden. Hij blijft als predikant verbonden aan de uitlenende kerk, waarvan de kerkenraad ambtelijke verantwoordelijkheid jegens hem draagt.
D4.4 In situaties van samenwerking wordt gezorgd voor goede afspraken over inhoud en omvang van de uit te wisselen werkzaamheden, termijn en honorering, verantwoording en toezicht, e.d. D4.5 Besluiten van kerkenraden over samenwerking behoeven een goede communicatie met elk van de betrokken gemeenten.
Artikel D4 beschrijft alle opties voor gezamenlijke inzet van predikanten. Deze pagina gaat specifiek over de situatie van D4.3.
SIP-overeenkomst
De term detachering is fiscaal niet juist, daarom noemen wij dit SIP: Samenwerking Inzet Predikanten.
Uitwerking samenwerking en verbintenis
Bij een SIP sluiten twee kerken een SIP-overeenkomst. Het betreft de kerk die de predikant ‘uitleent’ en de kerk die de predikant ‘inleent’. Een model voor deze overeenkomst is hieronder te downloaden. Daarin worden heldere afspraken gemaakt zie je ook hoe met de kosten wordt omgegaan.
Besluitvorming en randvoorwaarden
Er zijn drie partijen die akkoord moeten gaan met een dergelijke samenwerking. Predikant, de huidige kerkenraad van de predikant en de kerkenraad die de predikant inleent.
Het is goed vooraf stil te staan bij vragen als:
- Welke behoefte en verlangens hebben we als gemeente voor de inzet van een SIP-predikant?
- Voor welke taakgebieden gaat de SIP-predikant zich inzetten?
- Welke argumenten zijn er voor een tijdelijke inzet in plaats van het uitbrengen van een beroep voor onbepaalde tijd?
- Wanneer is wat jullie betreft de SIP-periode succesvol afgerond? Wat is er bereikt, opgezet of uitgevoerd?
Percentage en taakinvulling
Mede op basis van bovenstaande overwegingen kan een percentage en taakinvulling worden vastgesteld. Op onze website hebben we een takentool beschikbaar gesteld die wellicht handig kan zijn in de concretisering daarvan.
Zie: https://www.steunpuntkerkenwerk.nl/help-vacature-kerk-jobcrafting/
Periode
Hoe korter de periode, hoe eenvoudiger het besluitvormingsproces. Bij een langere en duurzamere inzet is een wat zorgvuldiger voorbereiding aan de orde.
Beëindiging
Bij een SIP-periode langer dan 1 jaar, is het goed na te denken over de condities rond beëindiging. Uiteraard is het voor de inlenende kerk duidelijk dat na de vastgestelde periode de inzet stopt. Het kan echter wenselijk zijn op voorhand ook afspraken te maken tussen predikant en zijn uitlenende kerk. Als de uitlenende kerk de predikant voor 3 jaar afstaat voor x%, stelt dat hen in staat andere keuzes te maken in de bearbeiding van de gemeente. Zondermeer volledige terugkeer van de predikant in zijn uitlenende gemeente is na zo’n periode niet vanzelfsprekend. Het is goed (vooral ook voor de predikant) vooraf vast te stellen onder welke voorwaarden de beëindiging plaats zal vinden. In de praktijk kennen we diverse constructies zoals:
– Predikant krijgt tijdig ondersteuning (coaching en financiën) om een nieuwe (deeltijd) verbintenis aan te gaan.
– Uit- en inlenende kerk treffen een financiële regeling om, indien voorgaande niet tijdig lukt, nog een tijdje in zorgplicht te voorzien.
– Inlenende kerk krijgt een optie tot verlenging of uitbrengen van een beroep voor onbepaalde tijd.
– Uitlenend kerk ziet andere mogelijkheden de predikant weer volledig in te zetten.
– Etc.
Communicatie
Na een overlegproces tussen kerkenraden en predikant dienen ook de beide gemeenten op de hoogte gesteld te worden van de voorgenomen besluiten. Anders dan bij een “normaal” beroep is het niet noodzakelijk schriftelijk te stemmen. Maar als het een langere periode betreft is het wel goed de gemeente te horen en voldoende ruimte te geven voor vragen en bezwaren. Op grond daarvan kan een definitief besluit worden genomen.
Advies
Kerken en predikanten kunnen altijd advies vragen aan SKW bij een SIP-overeenkomst. Neem per mail of telefoon contact met ons op om vragen te stellen of de conceptovereenkomst te laten inzien.
